دوش چون شد رشتهٔ پروین عیان از آسمان

دیده ام پروین فشان شد دامنم پروین نشان

بر زمین از بس هجوم آورد اشکم چون نجوم

می نیارستم زمین را فرق کرد از آسمان

برق آهم مشعلی افروخت درگیتی که گشت

از برون جامه راز خاطر مردم عیان

بسکه گرداگرد من صف صف هجوم آورد غم

جهد می کردم که خود را بازجویم از میان

گاهی از بس زردی رخساره بودم بیم آنک

سایدم بر جبهه هندویی به جانی زعفران

الغرض بودم درین حالت که ناگه دررسید

بر سرم آن سرو بالا چون بلای ناگهان

نی خطا گفتم بلایی به ز عیش مستدام

نی غلط گفتم فنایی به ز عمر جاودان

زلف یک خروار سنبل چهره یک گلزار گل

لعل یک انبار مل گیسوش یک مضمار جان

فتنهٔ یک خانقه تقوی ز چشم دلفریب

دشمن یک صومعه طاعت ز خال دلسنان

آفت یک روم ترسا از دو پرچین سلسله

غارت یک دیر راهب از دو مشکین طیلسان

زلف چون شام محرم چهره همچون صبح عید

صبح عیدش را شده شام محرم سایبان

در دهان او سخن چونان و جودی در عدم

بر میان او کمر چونان یقینی بر گمان

روی سیمینش سپر گیسوی مشکینش کمند

زلف پرچینش زره مژگان خون ریزش سنان

بر قدش گیسو چو ماری بر فراز نارون

در لبش دندان چو دری در میان ناردان

هم رخش در زیر زلف و هم خطش بر گرد لب

غاتفر در زنگبار و نوبه در هندوستان

از فسون چشم بربستم زبان آری به سحر

ساحر از بادام مردم را کند عقد اللسان

رویش اندر طرهٔ مشکین قمر در سنبله

خالش اندر چهرهٔ سیمین زحل بر فرقدان

عشق دارد مار بر سرو روان گر منکری

زلف چون مارش ببین بر قد چون سرو روان

با دو لعل نوشخندش می ننوشم نیشکر

با دو زلف درع پوشش می نبویم ضیمران

غیر زلف چون دخانش بر رخان آتشین

می ندیدم کز هوا سوی زمین یازد دخان

زلف او بر روی سیمین عقربی در ماهتاب

جعد او بر چهر رنگین سنبلی بر ارغوان

زلف بر دوشش عزازیلی به دوش جبرئیل

دل در آغوشش دماوندی میان پرنیان

عشق او را هفت وادی بود و من در هر یکش

زحمتی دیدم که دید اسفندیار از هفتخان

آتشین رویش چو دیدم جستم از جا چون سپند

وز سپندش عقل را آتش زدم در دودمان

گفتمش ای ترک غارتگر که در اقلیم حسن

نیکوان را شهریاری دلبران را قهرمان

کوه را دزدی و پوشی در قصب کاینم سرین

موی را آری و بندی درکمر کاینم میان

تاکی از دردت بمیرم گفت بخ بخ گو بمیر

تاکی از هجرت نمانم گفت هی هی گو ممان

گفتمش یارم که باشد در غمت گفتا اجل

گفتمش کارم چه باشد بی رخت گفتا فغان

گفتمش شب بی تو ناید خواب اندر چشم من

گفت آری خواب می ناید به چشم پاسبان

گفتم از وصل دهانت تا به کی جویم اثر

گفت تا آن گه که جویی از دهان من نشان

گفتم آخر بر رخ من از چه خندی شرم دار

گفت هی هی می ندانی خنده آرد زعفران

گفتم ای گلچهره چون من باغبانی بایدت

گفت رو رو من نیم آن گل که خواهد باغبان

گفتمش ای ترک چون من ترجمانی شایدت

گفت بخ بخ من نه آن ترکم که جوید ترجمان

گفتم آخر چند ماند راز جورت سر به مهر

مهر بردار از ضمیر و قفل بگشا از زبان

گفت ای ابله ندانی اینقدرکز وصل تو

من همان بینم که بیندگلشن از باد خزان

بی نشانی چون تو را چون من نشاید همنشین

میزبانی چون ترا چون من نباید میهمان

طره ام ماری نه کش چنگ تو باشد مارگیر

غبغبم گویی نه کش دست تو باشد صولجان

تو ب ه قامت چو ن کمانی من به قامت همچو تیر

تیر پران بگذرد چون جفت گردد باکمان

با چنین رخسار منکر با چنین اندام زشت

اینقدر حجت مجوی و اینقدر طیبت مران

منظر زیبا نداری یار زیبارو مخواه

منطق شیرین نداری شوخ شیرین لب مخو ان

روی زشت خود ندیدستی مگر در آینه

تا به جهد از خود گریزی قیروان تا قیروان

صورت زشت ترا صورتگری گر برکشد

کلکش از تأثیر آن صورت بخوشد در بنان

بر رخ زردت ز هر جانب نشان آبله

پشهٔ خاکیست مانان بر برازی پرفشان

بینیت چون ناودان و آب ازو جاری چنانک

روز بارانش نشاید فرق کرد از ناودان

روی زشتت گر شود در صورت بت جلوه گر

کافرم گر هیچ کافر بت پرستد در جهان

ورکسی نامت کند بر درهم و دینار نقش

درهم و دینار راکس می نگیرد رایگان

گر نمایی روی من با روی زشت خود قیاس

آزمون آیینه را برگیر و در شبهت ممان

مار را نسبت گنه باشد به طاووس ارم

خار را شبهت خطا باشد به گلزار جنان

ور توگویی وصل من بس دلکشست و دلپذیر

یک نفس با چون خودی بنشین ز روی امتحان

تا چه کردستم گنه تا با تو باشم همنشین

یا چه کردستم خطا تا با تو باشم در غمان

مر ترا طاعت چه باشد تا خدایت در جزا

از وصال چون منی بخشد حیات جاودان

یا مرا عصیان چه باشد تا به کیفر کردگار

از جمال چون تویی گوید به دوزخ کن مکان

گاه خوانی سست مهرم هستم آری اینچنین

گاه خوانی سخت رویم هستم آری آن چنان

سخت رویستم ولی با ون تو یاری سست طبع

سست مهرستم ولی با چون تو خاری سخت جان

راستی را در شگفتستم ز اطوار سپهر

راستی را در شگرفستم ز ادوار جهان

کز چه هرجا غرچه یی دنگی دبنگی دیورنگ

ابلهی گولی فضولی ناقبولی قلتبان

الکنی کوری کری لنگی شلی زشتی کلی

بدسرشتی ا حولی زشتی نحیفی ناتوان

ساده یی گیرد صبیح و دلبری خواهد ملیح

همسری خو اهد جمیل و شاهدی جوید جوان

کوبکو تازان که گردد با نگاری همنشین

دربدر یازان که گردد با ظریفی رایگان

گر تجنب بیند از یاری بگرید ابروار

ور تقرب بیند از شوخی بخندد برق سان

گاه با معشوق گوید اینت جور بی حساب

گاه با منظور گوید اینت ظلم بی کران

دلبر مظلوم از خجلت بنسراید سخن

شاهد محجوب از حسرت بنگشاید زبان

خود نماید جور و از معشوق نالد هر نفس

خود اید ظلم و از محبوب موید هر زمان

جور آن این ببن که گردد با نگاری مقترن

ظلم آن این بس که جوید با جوانی اقتران

آن ازین جفت نشاط و این ازان یار محن

این ازان اندر جحیم و آن ازین اندر جنان

راستی را دلبری دیوانه باید همچو من

تا مگر با زشت رویی چون تو گردد توأمان

چشم خیره خشم چیره روی تیره خوی زشت

رخ گره نخوت فره صورت زره قامت کمان

بخت لاغر رنج فربه مغز خالی جهل پر

غم فراوان دل نوان دانش سبک خاطرگران

آه سرد و اشک گرم و روح زار و تن نزار

روی سخت و طبع سست و جان نژند و دل نوان

قامت پست تو بینم یا رخ پر آبله

هیکل زفت تو بینم یا دل نامهربان

تو چه بینی از من آن بینی که راغ از فرودین

من چه یابم از تو آن یابم که باغ از مهرگان

تو مرا باب ملالی من ترا آب زلال

تو مرا رنج روانی من ترا گنج روان

من ترا دار نعیمم تو مرا نار جحیم

من ترا باغ جنانم تو مرا داغ جنان

تو مرای دشمن جان م ن مرایی همنشین

من ترایم راحت تن چون ترایم همعنان

من چه بینم از تو آن بینم که از صرصر چراغ

تو چه بینی از من آن بینی که از راح روان

تو مرا آن زحمتی کش وصف بیرون از حدیث

من ترا آن رحمتم کش مدح بیرون از بیان

نه ترا یزدان فرستد رحمتی برتر ازین

نه مراگیهان پسندد زحمتی برتر از آن

وصل تو مرگست و مرگ از عمر نگذارد اثر

روی تو رنجست و رنج از شخص برباید توان

عشقبازی چون تو زشت و شاهدی زیبا چو من

فی المثل دانی چه باشد آسمان و ریسمان

این بود انصاف یارب کز وصال چون تویی

من بباشم ناامید و من بباشم ناتوان

وین روا باشد خدا را کز وصال چون منی

تو بپایی شادکام و تو بمانی شادمان

با تو چون باشم نباشد هیچم از شادی اثر

با تو چون مانم نماند هیچم از عشرت نشان

رنج بیند پادشا چون با گدا گردد قرین

نحس گردد مشتری چون با زحل جوید قران

خوشدلی را مایه یی باید مرا بسرای هین

نیکویی را آیتی شاید مرا بنمای هان

ای دریغاکاکی سمای خود دیدی به چشم

تا به پای خویشتن از خویشتن جستی کران

تو اگر بوسی مرا بوسیده یی مه را جبین

من اگر بوسم ترا بوسیده ام خر را فلان

گر مرا خواهی دعایی کرد باری کن چنین

کز وصال چون تویی دارد خدایم در امان

گفتم ای سرو قباپوش اینهمه توسن متاز

گفتم ای ماه کله دار اینقدر مرکب مران

غمزهای دلبران را رمزها باشد نهفت

نازهای نیکوان را رازها باشد نهان

حسن بامی هست عالی نردبانثن چیست عشق

هیچکس بر بام می نتوان شدن بی نردبان

عشق خسرو کرد شکر را به شیرینی مثل

ورنه شکر نام بسیارستی اندر اصفهان

هم عرب را بوده چون لیلی هزاران دلفریب

هم عجم را بوده چون شیرین هزاران دلستان

شور مجنونی مر او راکرد معروف زمن

شوق فرهادی مر این را ساخت مشهور زمان

از زلیخا یوسف اندر خوبرویی شد مثل

ازکثیر عزه ا عزت یافت در ملک جهان

گر نبودی وامق از عذرا که پرسیدی اثر

ور نبودی عروه از عفراکه دانستی نشان

هندویی خورشید رخشان را ستایش می نکرد

تا نه زاول حیرت حربا فکندش درگمان

شمع از جانبازی پروانه آمد سرفراز

ویس از دل بردن رامین مثل شد در جهان

سروکی بالد به بستان گر ننالد فاخته

گل کجا خندد به گلزار ار نزارد زندخوان

گر نبودی داستان توبه و لیلی مثل

از حد اوهام نامی می نبودی در میان

ور جمیل از دل نبودی طالب حسن جمال

کافرم گر هیچ راندی از بثینه داستان

شاعر ماهر چو فردوسی ببایستی همی

تا به دهر اندر خبر ماندی زگرد سیستان

مفلقی دانا چو خاقانی بشایستی همی

تا به دوران داستان گویدکس از شاه اخستان

لاجرم باید چو قاآنی ادیبی هوشمند

تا به گیتی داستان ماند ز شاه راستان